Kıdem Tazminatı Nasıl Alınır

Kıdem tazminatı nasıl alınır, Şartları Nelerdir? Kıdem tazminatını almak için ne kadar süre çalışmak gerekiyor ve hangi haller dışında kıdem tazminatı almaya hak kazanırız.

Kıdem Tazminatı Nedir?

Kıdem tazminatı, sigortalı olarak çalışan bireylerin işverenden talep edebildiği bir haktır. Bir işyerinde çalıştığınız her yıl başına son ay aldığınız maaşın brüt tutarı kadar tazminat talep etmektesiniz. Bu da asgari ücretle çalışan bir kişinin, her yıl başına asgari ücretin brüt tutarı olan 3 bin liralık tazminatı hak ettiğini gösterir. Emekliliğe ayrılmaya karar verdiğiniz zaman çalıştığınız işyeri size kıdem tazminatını ödemek zorundadır ancak onun dışında isteğe bağlı işten çıkmalarda kıdem tazminatı alamamaktasınız. Emekli olmaya karar veren bir asgari ücretli, 20 yıl boyunca çalıştığı firmadan 2020 yılı için toplam 60 bin liralık bir tazminat hak eder. 20 yılın sonunda işveren, emekliliğe ayrıldığında çalışana, 60 bin lira tazminat ödemekle yükümlü olmaktadır.

Çalışanın vefat ettiği durumlarda, kıdem tazminatı hakkı hala geçerlidir. Vefat eden çalışanın kıdem tazminatı, hak sahibi ailesine ve diğer birincil yakınlarına ödenir. Vefat eden çalışanın ailesinin kıdem tazminatı alabilmesi için, çalışanın işyerinde en az 12 ay boyunca çalışıyor olması gerekir aksi takdirde kıdem tazminatı alamaz. Çalışan 5 yıldan az süredir işyerinde çalışıyor ise, yıl başına bir brüt maaş tazminat hak ederken, 5 yıldan uzun süredir çalışıyorsa yıl başına iki brüt maaş kadar tazminat hak etmektedir. Bu da 4 yıl asgari ücretle çalışan bir çalışanın vefat etmesi durumunda ailesine ortalama 12 bin lira tazminat ödeneceği anlamına gelir. Öte yandan vefat eden kişinin 20 yıl boyunca aynı firmada çalışması durumunda, 5 yılı aştığından 40 brüt maaş kadar tazminat hak talep eder ki bu da asgari ücretli biri için 120 bin lira civarında bir tazminat anlamına gelir.

Kıdem Tazminatı Kimlere Verilir?

Kıdem tazminatı, işyerinden emeklilik dolayısıyla veya işverenin, personelin işine son vermesi dolayısıyla işten çıkarılması dolayısıyla hak edilen tazminattır. Kıdem tazminatının hak sahibi yaşıyorsa doğal olarak kişinin kendisine ödenir. Kıdem tazminatının hak sahibinin vefat etmesinin durumunda, birincil hak sahiplerine ödenir. Kıdem tazminatı, askerlik dolayısı ile işten ayrılmak zorunda kalan kişilere de ödenebilmektedir ancak bunun için çalışan personelin en az 12 aydır aktif olarak işyerinde çalışıyor ve yine 12 ay boyunca sigorta primlerinin ödeniyor olması gerekir.

Kadınların kıdem tazminatı alabilmelerindeki hak sahipliği, evlilik nedeniyle istifa edildiğinde ortaya çıkmaktadır. Bir kadın evlenmeden istifa etme kararı verirse kıdem tazminatını alamaz. Çalışanların, çalıştıkları şirket veya işveren ile ilgili haklı sebepleri varsa işten çıkmak istediklerinde kıdem tazminatını alabilirler.

İşten Kendi İsteği İle Ayrılan Kıdem Tazminatı Alabilir Mi ?

İşyerinden kendi isteğiyle ayrılan biri kıdem tazminatını almaya hak kazanamaz. Kanunların belirlediği en temel ölçüt, kişinin kendi isteğiyle olmadan veya işverenin personelde bir kusur bulmamamasıdır. Yani işten çıkarılmak için işveren bir sebep gösteremiyorsa ve siz de istifa etmediyseniz kıdem tazminatı alabilirsiniz. Ancak kendi isteğinizle istifa etmeniz durumunda çalışma süresi farketmeksizin herhangi bir tazminat hakkı talep edilemez. Öte yandan kişi kendi isteğiyle, emeklilik ile ayrılmaya karar verdiğinde ve emekli olmak için gerekli olan yaş ve prim şartını doldurduğunda kendi isteğiyle işten çıkabilir ve tazminat alabilir.

İşveren sizi işten çıkarmaya karar verdiğinde kıdem tazminatını hak edersiniz, vefat durumunun dışında kıdem tazminatı çalışılan yıl başına bir brüt maaş tutarı kadardır. Kıdem tazminatı ödenirken, işten ayrıldığınız son brüt maaşınız esas alınmaktadır. Örneğin brüt 7,000 TL’lik bir maaşınız varsa ve işten ayrıldıysanız, kıdem tazminatının ödenebilecek maksimum tavan ücreti üzerinden çalıştığınız yıl sayısını çarparak, alacağınız tazminatı bulabilirsiniz. Kıdem tazminatının tavan ücreti için yazımızı okumaya devam ediniz.

Kıdem Tazminatı Tavanı 2020

Kıdem tazminatı her ne kadar son brüt maaşınız kadar ödense de, ücretin bir tavan limiti bulunmaktadır. Buna bağlı olarak 15 bin lira brüt maaşla çalışan biri yıl başına 15 bin lira tazminat alamayacaktır. Kıdem tazminatı tavan ücreti 2020 yılı itibarı ile, 6,730 Türk lirasıdır. Buna bağlı olarak brüt maaşı 6,730 liraya kadar olan çalışanlar, her yıl için brüt maaşı kadar tazminat alabilirken, daha üstü maaşlara çalışan personellerde tavan ücret üzerinden kıdem tazminatlarını alırlar. Buna bağlı olarak bi şirkette 6,730 lira brüt ücretle veya 15 bin lira brüt ücretle çalışan personeller, her 5 yıl için ortalama 33 bin lira tazminat alma hakkına sahip olurlar.

Kıdem Tazminatı Başvuru Süresi

Kıdem tazminatı almak için başvuru yapan adayların bir zaman aşımı bulunmaktadır. Kıdem tazminatı almak isteyen bireyler en geç 10 yıl içerisinde çalıştıkları şirkete kıdem tazminatı almak için başvuruda bulunmalıdır. Hakkınız olan şirketteki kıdem tazminatı için 10 yıl başvuru yapmamış kişilerin kıdem tazminatı hakkı fesh edilir. Ayrıca iş sözleşmesini tek taraflı olarak fesh edecek bireylerin, çalışma süresine bağlı olarak fesih süresini ihbar etmeleri gerekmektedir. Sözleşmeyi tek taraflı fesh edecek taraf henüz 6 aydır çalışmıyorsa veya çalıştırmıyorsa iki hafta, altı aydan onsekiz aya kadar 4 hafta, 18 aydan 36 aya kadar çalışanlar için 6 hafta 36 aydan uzun süredir çalışanlar için ise 8 haftadır. Bu süreyi bildirmeyen ihbar etmeyen kişiler, bu süre boyunca ihbar tazminatı ödemek zorundadır. Örneğin, 3 yıldan fazladır çalışan bir personel, askerlik emeklilik veya kıdem tazminatını hak edecek herhangi bir unsur nedeniyle işten ayrılmak istediğinde 8 haftalık ihbar tazminatı öder. İşveren tarafı ise personeli işten çıkarmaya karar verdiyse yukarıda çalışan personelin süresine göre yazan bildirim süresinde bunu personele bildirmiş olmaları gerekir.

Kıdem Tazminatı Hesaplaması 2020

Kıdem tazminatı hesaplaması yapılırken, çalışanın aldığı son brüt maaş ve ayrıca ek olarak ödenen ikramiyeler ve aldığı ek ücretler dahil edilir. Örneğin çalışan personel, yol,yemek gibi ek ücretler alıyor, ve personel yılda bir iki veya sayısı farketmeksizin ikramiye veriyorsa bu ikramiyelerde kıdem tazminatına eklenir ve böylelikle çalışan personelin kıdem tazminatından en yüksek şekilde ödeme alarak yararlanması planlanır. Kıdem tazminatına konu olacak ödemelere ihbar süresi de dahil edilmektedir.

Örnek bir hesaplama yapacak olursak, çalıştığı işyerinde brüt 5,000 TL maaşla 20 yıl boyunca çalışan biri ve ek olarak aylık alınan, yemek,yol,benzin vs gibi ek 1,000 TL aylık ücretle hesaplama yapılacak olursak, çalışan personel 20 yılın sonunda 128 bin lira tazminat almaya hak kazanmaktadır. Öte yandan daha kısa süreli çalışmalarda doğal olarak çok daha az tazminat ödemesi alırsınız. 5 yıl boyunca aynı şirkette asgari ücretle yani aylık 3,000 lira brüt maaşla çalışan bir personel ve aylık ek 500 lira ücretle çalışan personeller, toplam 18 bin lira tazminat almaktadırlar. Çalışan personele ihbar ücreti de ödendiğinde bu rakam 23 bin liraya çıkmaktadır.

Siz de işyerinden kendi isteğiniz dışında ayrıldıysanız yukarıdaki haklara sahip olduğunuzu bilmelisiniz. Kıdem tazminatı alabilmek için son başvuru tarihi işten ayrılan süreyi takiban 10 yıldır. Bu süre içerisinde yapılan başvurular kabul edilir ve kıdem tazminatını almaya hak kazanılır.